سیمای منطقه گناوه

سیمای منطقه گناوه

اصول خانه سازی قدیم در گناوه ؟ تیم تحقیقاتی مجله گناوه سایت طی تحقیق خود توانسته است اطلاعات کاملا دقیقی از سیمای منطقه گناوه و شیوه های زندگی مردم بندرگناوه گردآوری کند، باما همراه باشید. برخی از مطالب برگرفته از اثار علی ایزدی عزیز میباشد.

.

.

۱. شیوه ی سکونت

سیمای منطقه گناوه : منظور از شیوه سکونت شکل و استقرار خانه ها و انسانها و دام‌های آنها در نقاط جغرافیایی توجه به شرایط طبیعی اجتماعی اقتصادی و غیره می باشد. شیوه سکونت مردم منطقه متمرکز است. یعنی خانه ها در مجاورت یکدیگر قرار دارند و منطقه چشم انداز متمرکز و مجتمعی پیدا کرده است. و در سکونت متمرکز مزارع خانوادگی از خانواده و خانواده زارعین جدا و دور از آنها است.

حدود ۴۰ سال قبل بعضی از خانواده های روستایی خانه های خود را در کنار باغ های نخل خود ساخته بودند و حیوانات و دام‌های خود را در آنجا نگهداری می کردند. به این نوع خانه ها که در کنار باغ ها بوده اند ( بنکی ) میگفتند که به معنای مکان موقت می باشد. یعنی در تابستان و به هنگام برداشت محصول خرما به سر باغ های خود می رفتند و در زمستان به خانه های اصلی خود که در روستا بود بر می گشتند.

*  همچنین متوانید مطلب جذاب گناوه در کتاب تاریخ و جغرافیا را از مجله گناوه سایت مطالعه نمایید.

.

عکس نامرتبط

.
۲- اماکن عمومی

سیمای منطقه گناوه : در گذشته اماکن عمومی مشخص در روستا وجود نداشته و مردم مکان‌های که به آنها ( بَست ) می گفتند جمع می شدند و یا می نشستند. بَست، زمینی صاف و هموار و کاملا مشخص در روستا بوده است. همچنین کنار دروازه کدخدا نیز مردم می نشستند در روستاها که مسجد و حسینیه تنها مکان عمومی بود که مردم حضور داشتند در جلوی آن عموما عصرها جمع میشدند و صحبت میکردند در حال حاضر در روستاها خانه بهداشت، مسجد، حسینیه و مخابرات است.
در گذشته مراسم مذهبی در منزل خان یا کدخدا برگزار می شد.

.

عکس نامرتبط

.

۳. راه‌های ارتباطی

سیمای منطقه گناوه : در زمینه راه‌های ارتباطی در منطقه گناوه میتوان گفت که در استفاده گذشته، جاده به شکل امروز وجود نداشته است. و به عنوان نمونه مردم روستاهای اطراف برای اینکه به گناوه بیایند از نزدیکترین مسیر استفاده می کردند که اصلاً جاده نبود. یکی از راه‌های قدیم منطقه جاده ای بوده است که از سر خور گناوه شروع میشده و پس از عبور از روستاهای ( فخراوری )، ( بهمنیاری )، ( تاج ملکی ) به گچساران می رفته است. این جاده توسط انگلیسی ها که صنعت نفت ایران را در اختیار داشتند ایجاد شده بود تا از این مسیر وسایل مورد نیاز خود را به گچساران ببرند.

شیوه های زندگی مردم بندرگناوه : همچنین راهی وجود داشته که از شیراز به روستای قلعه حیدر می رفته و از روستاه های مختلف عبور میکرده است. و از همین راه که زکی خان زند به قلعه حیدر حمله کرده و آن را ویران کرده است. امروزه منطقه حیات داوود و شهر گناوه مسیری مهم در عبور و مرور منطقه است و شهرستان گناوه موقعیت سیاسی ، تجاری و استراتژیکی مهمی در استان دارد . در حال حاضر روستاهای منطقه حیات داوود دارای جاده آسفالت هستند .

*  همچنین متوانید مطلب جذاب جنابه تاریخی را از مجله گناوه سایت مطالعه نمایید.

.

.

۴. مسکن و تسهیلات زندگی در گذشته

سیمای منطقه گناوه : خانه های منطقه تا سی سال پیش با حداقل امکانات و بوسیله مصالح و موادی که در طبیعت و محیط اطراف آن وجود داشته بر پا گشته است. خانه های قدیمی با گل و خشت ساخته می شده است. این خانه ها کوتاه و با ارتفاع ۲ تا ۳ متر و عرض ۲ متری و طول ۵ تا ۶ متر از نوسان بوده است. دیوار این خانه ها بوسیله خشت ساخته شده و برای سقف خانه ها از چوب درخت گز یا چندل استفاده می کردند و روی آن را با « بریو » می پوشاندند.

.

.

از لحاظ شکل سه نوع خانه در منطقه وجود داشته:

۱. خانه هایی با ارتفاعی کم و کوچک با سقفی شیب دار که به آن ( شاشی ) می گفتند. این شکل از خانه ها در بین خانواده هایی که از لحاظ مالی در سطح پایین بوده اند، رایج بوده است. کف این اتاق خاکی و دیوارهای اتاق را هم بوسیله گل یا چاری ( مصالح به شکل گچ ) اندود می کردند .

۲. نوع دیگر، خانه ای بوده که هم ازظ لحاظ ارتفاع و عرض و طول از شاشی بزرگتر بوده و معمولا به عنوان مجلسی یا پذیرایی از مهمانان استفاده میکردند. کف اتاق بوسیله حصیر، نمد و گبه فرش می شد. خانواده هایی که از لحاظ مالی در وضعیتی مناسبتر بودند کف خانه را بوسیله قالی های دست باف فرش میکردند. در گویش محلی به این نوع خانه ها ( تو ) می گویند.

اتاق هایی که به تو معروفند دارای طاقچه های بلند و طاقی و هلالی شکل بوده، این اتاقها از یک تا چهار در داشته اند که به ( چهار دری یا دو دری ) معروف بوده اند. بالای سَردر این اتاق‌ ها بوسیله گچ یا چاری یا وسایلی که در اختیار داشته اند اشکالی مانند ماه و ستاره در می آورند.

*  همچنین متوانید مطلب جذاب محله های قدیمی گناوه را از مجله گناوه سایت مطالعه نمایید.

.

.

نوع اخر چگونه بود؟

۳. نوع دیگر، خانه ها که از نوع « تو » بودند بیشتر به نام ( دروازه ) معروف اند . این خانه ها متعلق به کدخدا یا افرادی که وضعیت مالی خوبی داشته اند بود. این سکونت گاه ها در ورودی منزل قرار داشته بطوری که دارای سکوی بزرگی بوده که در اصطلاح محلی به آن ( دَکونی ) می گفتند. این مسکن ها دارای ۲ در بوده اند که یک در آن از بیرون و دیگری از درون منزل باز می شده است که نوعی از شیوه های زندگی مردم بندرگناوه میباشد و کاربرد آن بیشتر برای مهمانان غریبه و مهم و کسانی که با کدخدا کار داشته باشند.
در شبهای تابستان بر روی دکونی می نشستند و از مهمانان پذیرایی می کردند.

در اکثر خانه ها پنجره های کوچک که به ( دریچی ) معروف است وجود دارد. دربچی برای تهویه هوای اتاق و همچنین خنک شدن آن در فصل تابستان کاربرد داشته البته در فصل تابستان با گذاشتن گیاهی به نام ( خارِشتِر ) و تر کردن آن بوسیله آب باعث خنک و مطبوع شدن هوای اتاق می شده. دربچی تقریبا کاربرد کولرهای آبی امروزی را داشته است.

*  همچنین متوانید مطلب جذاب شخصیت های اساسی بندرگناوه را از مجله گناوه سایت مطالعه نمایید.

.

.

حصار اطراف خانه ها

اطراف خانه ها عموما بوسیله شاخه های درخت کُنار و در اندک مواردی با دیوارهای کوتاه خشتی. که حیاط را به طور کامل می پوشانید محصور می شد و محل نگهداری دام هایشان در داخل حیاط بود. که در گوشه ای از حیاط بوسیله چوب درخت گز یا کنار حصار درست می کردند و هنگامی که حیوانات از چرا بر میگشتند. آنها را داخل آن جای می دادند و به آن « قاش » می گفتند. محل نگهداری آذوقه و علوفه دامها در اتاق خشتی با ارتفاع کم که اغلب موراد فاقد پنجره بوده و فقط یک در داشت که به آن ( کَهدون ) می گفتند.
اتاق های کوچکی که بوسیله خشت و گل می ساختند تا در هنگام شب مرغ و خروسها در آنجا قرار گیرند را کلیدون ( Kolidon ) می گفتند.

.

.

وضع بهداشتی خانه ها

وضع بهداشتی و امکانات رفاهی مسکن در سطح بسیار نازل بوده و در بسیاری از این خانه ها یا دستشویی وجود نداشته. اگر هم وجود داشته کاملا غیر بهداشتی و در باز بوده است. زنان روستایی برای پخت و پز از چوب درختان یا فضولات حیوانات استفاده میکردند که معمولاً پخت و پز در اتاقکی جداگانه که به آن ( چاله دان ) می گفتند انجام می گرفته است. محلی که در آن هیزم میریختند و دیگ یا ( پاتیل ) گذاشته اند را چاله می گویند. آب مصرفی خانه ها که از چاه تامین میشده است را در کوزه ای بزرگ که آنها را در جای محکمی نصب می کردند میریختند. جنس آن سفالی بوده و توسط خود مردم به طور دستی ساخته می شده است و به آن ( غابیه ) می گفتند.

وسایل مورد استفاده روشنایی

اصول خانه سازی قدیم در گناوه : وسایلی که برای روشنایی در زمان های قدیم مورد استفاده قرار می گرفت. در ابتدا ( چراغ موشی ) بوده که توسط خود مردم به طور دستی ساخته می شده است.
طرز ساخت چراغ موشی : شیشه ای را پر از نفت کرده و پارچه ای ابریشمی به عنوان فتیله در آن قرار داده و دور پارچه را با خرما می پوشانند و در شب از آن استفاده می کردند. کم کم از وسایل کاملتری مثل ( چرغ توری ) یا ( فریمز ) استفاده می کردند. اصول خانه سازی قدیم در گناوه اینطور بود که این چراغ روشنایی توسط الکل کار میکرده و از لحاظ روشنایی از چراغ موشی بهتر بوده است.

.

.

۵. مسکن و تسهیلات زندگی امروزی

شیوه های زندگی مردم بندرگناوه : مصالحی که اکنون در ساخت خانه های منطقه مورد استفاده قرار می گیرد با گذشته تفاوت اساسی دارد . گذشته بیشتر از گِل و خِشت استفاده می کرده اند. اما اکنون مصالح ساختمانی مورد استفاده بیشتر ، سنگ ، سیمان ، گچ ، بلوک آجر و … می باشد .

در سقف خانه ها از تیرآهن استفاده می شود . اتاقها از لحاظ ارتفاع و از لحاظ طول و عرض وسیع تر شده اند. در و پنجره ها بزرگتر و از جنس آهن یا الومینیم می باشند. کف خانه ها بوسیله سیمان با موزائیک فرش شده و حیاط خانه ها دیگر گِلی نیست و بوسیله سیمان یا موزائیک پوشیده شده است. همه خانه ها دارای دیوارهای سنگی یا بلوکی هستند. خانه ها دارای آب انبار و آب لوله کشی هستند. اکثراً حیاط خانه ای که در آن سکونت دارند با قاش حیوانات جدا شده است و دارای حیاط و محوطه مجزا هستند.

شیوه های زندگی مردم بندرگناوه : روشنایی خانه ها بوسیله برخورداری از برق متفاوت با گذشته بوده و سیستم خنک کننده کولرهای گازی میباشد. در اکثر خانه های قدیمی خصوصا در روستاها کَپَر وجود داشت که با چوب درختان ساخته می شد و سایبانی بود برای ساعات گرم روز. جلو خانه ها یک سکوی بزرگی می ساختند که عصرها با پهن کردن نَمَد یا گِلیمی و خوردن چای خستگی کار روزانه را از تن بیرون می کردند.

.

.

زندگی نویین و فراموشی گذشته …!

اصول خانه سازی قدیم در گناوه و روستاهای اطراف به صورت ویلایی ساخته میشد. و به جای دیوار از شاخه های خشک شده ی کُنار استفاده می کردند که به آن « خار » می گفتند و این خار حدود خانه را مشخص می کرد. و بیشتر برای جلوگیری از ورود احشام و حیوانات به منزل کاربرد داشت. به قول دوست شاعرمان « در ده بالا دست، چینه ها کوتاه است » .

خانه ها به ردیف کنار هم شد شبیه مدارس و مثل امروز به صورت مجموعه ی مرتبط با هم نبود. اتاق پذیرایی معمولا دورتر از بقیه ی اتاق ها و بزرگ تر بود.
اصول خانه سازی قدیم در گناوه اینگونه بود که آشپزخانه یا به نام محلی « چاله » در گوشه ی حیاط قرار داشت. و به طور کلی به علت وجود دار و درخت و فضای وسیع که اکثر منازل را شامل می شد، زندگی زیبا و دلنشین بود، می شد به راحتی نفس کشید، راه رفت، بازی کرد و راحت بود. مجسم کنید زندگی مردم را در یک آپارتمان ۷۰ متری و قضاوت هم با خود شما. بنده که فکر می کنم زندگی در خانه های قدیمی آرام بخش و دل انگیز بود هر چند امکانات امروزی را نداشت.

.

.

سخن پایانی

تیم تحقیقاتی برجسته گناوه سایت امیدوار است مطالب را با دقت بالایی به شما عزیزان انتقال داده باشد.
همچنین میتوانید قبل از خرید برگه شرایط و ضوابط را مطالعه کنید. و سپس از گناوه سایت انواع اجناس خارجی موجود در بندرگناوه را با مناسب ترین قیمت و با بالاترین کیفیت خرید نمایید.