تعلیم و تربیت در منطقه گناوه

تعلیم و تربیت در منطقه گناوه

تعلیم و تربیت در منطقه گناوه ناشی از رسم و رسومات دیرین این منطقه میباشد، مجله گناوه سایت در این مقاله بسیار ارزشمند به برسی شیوه تعلیم مردم گناوه یا به عبارت دیگر روش های آموزشی مردم گناوه نیز پرداخته است که اطلاعات مفیدی را در اختیار شما همراهان همیشگی قرار می گذارد.

تعلیم و تربیت در خانواده :

پرورش منشأ آموزش و می شوند . خانواده به عنوان اساسی ترین مهمترین و سر منشا آموزش و پرورش است . خانواده اولین جایی است که کودک در آن پا می گذارد و خانواده اولیه تمام کارکردهای لازم برای بقاء و دوام زندگی اجتماعی را عهده دار بود. کودکان در خانواده با راه و رسم زندگی آشنا می شوند. در دوره ای که فرزندان به علت کم بودن سن از عهده کارهای خانواده بر نمی آمدند. بیشتر وقت آنها در کنار پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها سپری شد . آنها نقش آموزش مهمی بر عهده داشتند برای کودکان قصه ها و مثل هایی از گذشته میگفتند و کودکان علاقه زیادی به شنیدن آن ها داشتند و به حرف های آنها گوش فرا می دادند .

رفت و آمدهای خانواده های سنتی با همسایگان، آشنایان و همینطور قصه ها، شب نشینی ها، جشن ها، مراسم، سوگواری ها، عزاداری ها، و بازی های محلی نقش مهمی در پرورش کودکان داشته اند. یکی از عوامل مهم تربیتی در روستاها کار است و از آنجا که تقسیم کار در روستاها بر اساس سن و جنس متفاوت است خود یکی از عوامل آموزشی است. مسئولیت تربیت دختران در خانه توسط مادر و مادر بزرگ صورت می گیرد. مادر تجربیات خود را که از مادرش آموخته در حین کار به دخترش انتقال میدهد او به دخترش شیوه خانه داری ، پخت غذا ، نظافت منزل، رسیدگی به دام ها و کار در مزرعه را می آموزند و همچنین طرز برخورد و معاشرت با اقوام و آشنایان را آموزش می دهد.

او در خانه می آموزد که باید مطیع مرد باشد ، قبل از او غذا نخورد و روی حرف او حرف نزند. تعلیم و تربیت پسران توسط پدر و در حین کار صورت میگیرد و از آنجا که پسران در آینده شغل پدرانشان را به عهده میگیرند این آموزشها در زندگی آینده آنها نقش مهمی بازی می کند. پسران اقتدار و شخصیت را از رفتار و کردار پدر با دیگران و اعضاء خانواده یاد میگیرند.

در گذشته علاوه بر خانواده گاهی اوقات مکتب خانه ها هم وجود داشت که در آن شخصی به نام ( ملا ) به کودکان تعلیمات قرآنی می داد. طریقه آموزشی در مکتب خانه ها بدین صورت بود که در آغاز جزء سی قرآن را آموزش می دادند . روش های آموزشی مردم گناوه اینگونه بوده است.

در اصطلاح به جزء سی ام قرآن ( جزمک ) می گفتند . در حدود یک سال طول میکشید تا یک ختم قرآن کنند و در صورتی که شاگردان تنبلی میکردند آنها را به فلک می بستند. پس از ختم قرآن در بعضی مکتب خانه ها کار تمام میشد ولی بعضی دیگر ادامه می یافت . در اول صبح هر روز شعر زیر را می خواندند

خوش خوش بخوان خدا را
ای بنده دیارا
و شمس و ضحی را
صلی علی محمد صلوات بر محمد
آدم کــه بــاب ما بــود
سر خیل انبیاء بود
وردش همین دعا بود
صلی علی محمد صلوات بر محمد

۲- تعلیم و تربیت در مدرسه

تعلیم و تربیت در منطقه گناوه در مدرسه : با وجود اینکه اولین مرحله آموزشی کودک در خانواده صورت می گیرد و در تمام زندگی او تداوم می یابد، ولی مدرسه بخش مهمی از آموزش را بر عهده دارد. در سالهای گذشته دختران پس از طی دوره ابتدائی مدرسه را ترک می کردند و علت آن بود که بعد از دوره ابتدائی باید به شهر میرفتند و خانواده های آنها به این کار راضی نبودند و خواندن و نوشتن در سطح ابتدائی را برای آنها کافی می دانستند. شاید برای اینکه در کارهای خانه به آنها کمک کنند.
افراد با سواد در گذشته بسیار کم بود و چه بسا برای نوشتن یک و نامه از روستایی به روستای دیگر یا به شهر می رفتند. اگر کسی موفق میشد تا کلاس پنجم بخواند انگار دکتری گرفته بود.

البته ناگفته نماند که شیوه تعلیم مردم گناوه در زمان قدیم ینگونه بود که دارندگان مدرک پنجم قدیم به عقیده ی ما از لیسانسیه های امروز با سوادتر بودند. امروز در هر کوی و برزن و هر شهر و دیار مدرسه و دانشگاه دایر است و هر کس اراده کند میتواند ادامه تحصیل بدهد و این تراکم دانشگاه انگیزه و رقابت برای درس خواندن را به شکل قابل ملاحظه ای کاسته است. به عنوان نمونه در مرکز پیش دانشگاهی که نگارنده در آن تدریس میکند در سال ۱۳۹۷ حدود ۹۳ درصد از شاگردان آن مرکز در حال حاضر در دانشگاه های سراسر کشور مشغول تحصیل هستند و بقیه هم انگیزه و علاقه ای نداشته اند وگرنه آنان نیز میتوانستند در حال حاضر دانشجو باشند! من فکر می کنم سهولت راهیابی به دانشگاه مسئله ای است که سطح با سوادی افراد فارغ تحصیل در دبیرستانها را پایین آورده باشد. روش های آموزشی مردم گناوه بسیار اصولی و پایدار بوده است.

اهمیت خانواده و ازدواج

ما شما را جفت آفریدیم تا بتوانید در کنار هم با آرامش و آسایش زندگی کنید . « قرآن کریم » از نظر ما ذکر این نکته ضروری است که وقتی جوان به سن جوانی رسید از لحاظ شرایط گوناگون نظیر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به تامین بیشتری نیازمند است تا بتواند برای زندگی حال و آینده اش تصمیم بگیرد و راه خود را هموار سازد. از لحاظ اخلاقی ضروری است به صورتی عمل کند که غفلت نباشد. مکتب ما دستور نمی دهد که ازدواج نکنید تا به مقام قدس و تقوی برسید بلکه درست بر عکس می گوید آنکس که ازدواج کند نصف دینش را بدست آورده است و آن را از خطر آلودگی و زوال حفظ کرده است.

ازدواج

تعلیم و تربیت در منطقه گناوه : ازدواج پایگذاری زندگی خانوادگی است و آن به رابطه قانونی یا عرفی یا شرعی گفته می شود که مرد و زن را برای مدت موقت یا دایم به هم پیوند می دهد و جامعه آن را به رسمیت می شناسد.
ازدواج در روستاها عموما ( درون گروه ) و ( همخون ) می باشد ازدواج با دختر عمو، دختر دایی، دختر خاله و دختر عمه رایج تر است.

آنها سعی می کنند حتی الامکان با افراد خویشاوند و نزدیکان خود وصلت کنند و در موارد نادری با افراد غریب هم پایگاه و هم شان خود ازدواج صورت می گیرد. بیشترین ازدواج ها بین دختر عمو و پسر عمو صورت می گیرد که معمولاً پسر بزرگ عمو با دختر بزرگ عمو ازدواج میکند و ضرب المثل معروف که ( عقد دختر عمو و پسر عمو در آسمان بسته است ) را در این گونه موارد زیاد به کار میبرند .

البته تصمیم گیری در مورد ازدواج در گذشته صرفا توسط خانواده های پسر و دختر صورت میگرفته و پسر و دختر هیچگونه دخالتی در این مورد نداشته اند، که این تصمیمات در بعضی موارد باعث پیگیری مسائل و مشکلات از جمله فرار دختران از خانه می شد. در بیشتر مواقع در زمان تولد فرزند آن را برای پسر یا دختر خویشاوندان و بستگان نزدیک انتخاب می کردند که در گویش محلی به آن ناف بُر می گفتند.

پسر و دختری که ناف بُر همدیگر بوده اند در هر صورت باید با همدیگر ازدواج میکردند و افراد خویشاوند و یا غریب دیگر هرگز به خود اجازه نمیدادند از دختری که ناف بُر کسی است خواستگاری کنند اما در سال های اخیر بدلیل تغییر کردن طرز فکر و ایده مردم و آگاه تر شدن پسران و دختران که اجازه نمی دهند صرفا انتخاب شوند بلکه سعی میکنند بیشتر انتخاب کننده باشند، تصمیمات در این مورد با خواست و رضایت طرفین و مشورت با دو طرف صورت می گیرد.

اگر چه تا کنون نظرات والدین و افراد بزرگ فامیل تعیین کننده است ولی نسبت به گذشته تا حدودی کاهش یافته است. در این زمان مسئله ( ناف بُر ) بودن کم کم رنگ باخته و دختر عمو و پسر عمو در مورد ازدواجشان با همدیگر آزادتر از گذشته هستند .

شیوه همسر گزینی

عموماً شیوه تعلیم مردم گناوه توسط خانواده ها طرفین صورت می گیرد و چون بیشتر ازدواج ها درون گروه می باشد اقدام برای ازدواج توسط خانواده های طرفین است در مواقعی که افراد، خویشاوند نباشند می بایست خانواده ها ابتدا در جریان قرار گرفته بشوند اگر پسر و دختری در ابتدا همدیگر را پسندیده و شرایط همدیگر را داشته باشند و بعد خانواده های خود را در جریان بگذارند مورد شماتت و سرزنش خانواده های خود قرار میگیرند مخصوصا خانواده دختر، نه تنها خانواده دو طرف بلکه خویشاوندان و اقوام دیگر و حتی همسایه ها و همه آنها را به تمسخر می گیرند که سر خود و بدون شور و مشورت با خانواده تصمیم به ازدواج گرفته اند و این از مواردی است که جامعه و فرهنگ مردم آن را نمی پسندد و به فاعلان آن با دید تحقیر آمیزی می نگرد.

عمومیت ازدواج

مسائلی از قبیل ازدواج درون گروهی و هم شأن و هم عضو بودن طرفین بر روی عمومیت ازدواج تاثیر سوء گذاشته است. مخصوصاً دخترانی که به ازدواج فامیلی تن نداده اند و یا توسط اقوام مورد خواستگاری قرار نگرفته اند بطور مجرد باقی مانده و ازدواج نکرده اند. شیوه تعلیم مردم گناوه پیچیده نیست اما تا حدودی از رسوم قدیم پیروی میکند.

بخاطر همین مسائل عمومیت ازدواج در بین زنان گروه سنی ۴۵ ۴۹ و بسیار کمتر از مردان در همین گروه سنی می باشد البته در حال حاضر عمومیت ازدواج بالاتر رفته است چون قید و بندهای دست و پا گیر کمتر شده و مردم مانند گذشته کمتر پایبند به اقوام و اصل و نسب هستند.

پایان

مرسی که با ما همراه بودید! ما در این مقاله به برسی تعلیم و تربیت در منطقه گناوه ، شیوه تعلیم مردم گناوه و روش های آموزشی مردم گناوه پرداختیم و اگر علاقه مند هستید میتوانید مقالات دیگر ما را زمینه های فرهنگی نظیر ارزش خانواده در بندرگناوه ، سیمای منطقه گناوه ، رسومات خانوادگی در بندرگناوه ، گناوه در کتاب تاریخ و جغرافیای و همچنین مقاله معرف ما محله های قدیم گناوه میتوانید از لینک های مربوطه بخوانید.