گیاهان دارویی و خواص آن ها در منطقه جنوب کشور

گیاهان دارویی و خواص آن ها ( طب محلی )

مجله گناوه سایت با تحقیق درباره گیاهان دارویی و خواص آن ها، گیاهان دارویی منطقه گناوه و همچنین گیاهان دارویی جنوب کشور پرداخته است و اطلاعات دقیقی را همراه با عکس به شما عزیزان به نمایش گذاشته ایم.

.

* توجه : این مقاله بسیار با جزئیات ریز و دقیق توضیح داده شده است، و درصورت خلاصه آن به اخر مقاله تشریف ببرید.

 

تاریخچه گیاهان دارویی و طب سنتی

درباره ی پیدایش دانش پزشکی، اقوال متفاوتی وجود دارد، که از جمله گروهی، کلدانیان، جادوگران، کاهنان مصر و دانشمندان قدیم یونان را مخترع علم پزشکی دانسته اند.
در ایران هخامنشی، هر پادشاهی، پزشکی ویژه داشته است ؛ چنان که پزشک مخصوص داریوش اول دموکدیس Demokedes ( از اهل کروتون در جزیره ی سامون ) بود. پزشک اردشیر هخامنشی « پولویندس » و پزشک اردشیر دوم « کتزیابس » بود.

سلاطین ساسانی نیز به اطبا مخصوصاً اطبای یونان و مسیحیت روی می آوردند، چنانکه شاپور دوم « تئودوروس »، پزشک معروف یونانی را برای مداوای خود به ایران دعوت کرد. در اوستا نیز بابی به نام ( هوسپارم نسک Husparam nask )، در باب پزشکی وجود دارد که در آن یادآوری شده که « اهورا مزدا » برای درمان هر بیماری، گیاهان مخصوص آفریده است که ایرانیان علاوه بر تقلید از یونانیان، آنها را با یافته های خود تلفیق نیز می کردند.

در بندرگناوه گیاه درمانی در زندگی اهالی تأثیر فراوانی داشته است. هنوز نیز آن را بر شیوه درمان با داروهای شیمیایی ترجیح می دهند و مادر خانواده، علاوه بر این که یک کدبانوی به تمام معنا می باشد، پزشک خانواده نیز می باشد و این خصوصیت یک « فرشته ی انس » می باشد. که پروین اعتصامی در مورد او، می فرماید:

« زن نکوی، نه بانوی خانه تنها بود
طبیب بود و پرستار و شحنه و دربان »

گیاهان دارویی

.

.

نام گیاه : آویشن ( اوشه ، سرپولی )

لبدیان : LABTATA
جنس : THRMUS
گونه : T.SERPYLLIUM

محل رویش:

محل رویش این گیاه با ارزش در تپه ها و کوه ها می باشد و در اکثر شهر های ایران مانند بندرگناوه می روید.

خواص آن:

ضد درد و تشنج و خون را به جریان می اندازد و اعمال جنسی و تناسلی را در بدن تحریک و تقویت می کند. هوش، قابض و مقوی، در نارسایی کبد مؤثر است در عفونت های امعاء ریوی ، زکام ، برنشیت ، گریپ ، آنژین ، سوءِ هاضمه ، دل درد و ورم امعاءِ نیز مصرف می شود. گل های خشک آویشن کوهی ، مقوی معده ، نیرو بخش ، خلط آور ، قاعده آور ، ضد درد و تشنج و به طور خفیف عرق آور بخش است. و جزو گیاهان دارویی منطقه گناوه میباشد.

.

.

نام گیاه : اسفرزه بَنگو ( bangu )

تیره : بارهنگیان PLANTAGINACEAE
جنس: PLANTAGO
گونه : P.PSYLLIUM

خواص آن :

مصرف دارویی دانه ی اسفرزه طبیعت سرد دارد و برای درمان بیماری های کلیه ، مثانه ، دفع یبوست ، درمان ذات الجنب ، رفع خشونت ، سینه و حلق ، درمان نارسایی های کبد ، معالجه ی زخم معده ، درمان اسهال ، رفع تورّم چشم و گشودن دمل استفاده می شود.

.

.

نام گیاه : اسفناج

تیره : SALSOLACEAE
جنس : SPINACEA
گونه : S.OLERACEA

معرفی گیاه :

گیاهی است یکساله ، دارای برگ های پهن و کُنگره دار و ساقه های سُست و نازک ، گل های ریز و سبز رنگ و خوشه ای.

.

.

خواص آن :

درمان کم خونی ، ترشحات معده ، روده و لوز المعده ، رفع سرفه های خشک ، آسم ، گرفتگی صدا ، یبوست ، قولنج های کبدی و کمی ترشحات شیر بکار برده می شود.

.

.

نام گیاه : اسفند ، اسپند ، دینشت ( dinešt )

تیره : RUTACEAE
جنس : PEGANUM
گونه : PHERMAEA

 

معرفی گیاه :

برگ های بسیار بریده، گل های سفید، کپسول سه یا پنج خانه، دانه های سیاه که در آتش بوی مخصوصی دارد، گیاهی است با ریشه ی پایا به ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر با برگ بسیار و به رنگ سبز زیبا، با گل های درشت به رنگ سفید مایل به سبز میوه ی آن کروی و دانههای متعدد و سیاه رنگ است. و جزو گیاهان دارویی منطقه گناوه میباشد.

خواص آن :

برای رفع پرخونی ، قرمزی چشم ، تقویت اندام ها و سیاه کردن موی سفید ، درمان سنگینی گوش و رفع وزوز گوش ، اثر شفا بخش دارد، دندان درد را تسکین میدهد و برای رفع احتلام ، دارویی مفیدتر از آن نیست.

.

.

نام گیاه : اوکالیپتوس ، ویکس

تیره : E.GLOBOLUS
جنس : PUNICACEAE
گونه : EUCALYPTUS

معرفی گیاه :

نوعی از درختان بومی استرالیا و از بلندترین درختان عالم با چوب سفید و برگ کامل نیزه ای شکل.

خواص آن :

برگ آن را که سه تا پنج درصد اسانس و یک ماده ی تلخ و تانن و مواد رزینی است به عنوان تب ، بر ضد نزله ( سرماخوردگی ) و ضدعفونی کردن. معرق در بیماری های جلدی مزمن. بند آوردن خون نیرو دهنده ی سلسله اعصاب و در موارد سرگیجه. سنکوب و ضدتشنج و رفع اسهال ، کاربرد دارد .

.

.

نام گیاه : بابونه گاوی، باوینه

تیره : COMPOSITAE
جنس : MATRICAIA
گونه : M.CHAMOMILLA

معرفی گیاه :

به صورت خودرو می روید و آن گیاهی است. خوشبو و پربرگ دارای شاخه های باریک سبز و برگهای ریز ، باریک گل های سفید که میان آنها زرد است. پایین گل ها بی فلس و کرک می باشد.

خواص آن :

مدر ، معرق مقوی معده ، بادشکن اشتها آور، هضم کننده ب غذا ، صفرا بر و التیام دهنده، مسکن درد و ضدتشنج، مقوی قلب و ضدبیماری های عصبی و گلبول های سفید خون را افزایش می دهد و بر موی سر نیز تاثیر دارد و آن را «بور» می کند. و جزو گیاهان دارویی منطقه گناوه میباشد.

.

.

نام گیاه : برنجاسف، سربرنجشک ، سربرنجاس

تیره : مرکیان COMPOSITEAE
جنس : ARTEMISIA
گونه : A.VULGAVIS

معرفی گیاه :

گیاهان دارویی و خواص آن ها : گیاهی است علفی که دو نوع دارد و نوع اول ۲۰ سانتیمتر ارتفاع دارد ولی نوع دوم به ارتفاع ۲ تا ۴ متر دارای طعم تلخ و بوی قوی. برگ های آن دارای بریدگی عمیق و تقسیمات نامساوی و سطح فوقانی آن زرد رنگ ولی سطح تحتانی آن مایل به سفید پنبه ای است .

خواص آن :

در تقویت ، بدن معده ، ادرار، استفراغ های عصبی، صرع، تشنج، هیستری و دردهای عصبی و رماتیسم ، اثر درمانی شافی دارد.

.

.

نام گیاه : پنیرک ، توله

تیره : MAINACEAE
جنس : MALVA
گونه : M.SILVESTRIS

خواص آن :

آرام بخش ، مدر، رفع ناراحتی های سینه، استفراغ، اخلاط خونی، ورم لوزتین، آنژین های بیماری های کلیه و مثانه، سرخک ، مخملک، آبله، یبوست و رفع جوش های صورت و دانه های جلدی

.

.

نام گیاه : تخم شربتی

تیره : LABIATA
جنس : BASILICUM
گونه : B.OCYMUM

معرفی گیاه :

دانه های آن شبیه به دانه های نعناع بوده و تقریباً دارای همان خاصیت است .

خواص آن :

طبیعت آن گرم و خشک است، مقوی و مدر بوده، دفع کننده ی سنگ مثانه است.

.

.

نام گیاه : تِرشک، تِرشوک، قاب اشکن، چندلی

تیره : POLYGONACEAE
جنس : RUMEX
گونه : R.ACETOSA

معرفی گیاه :

گونه های برگ به طرف دم آن برگشته. کاسه شش قسمتی، گل سبز یا صورتی رنگ.

خواص آن :

خنک کننده، ضدعفونی کننده، ضد بیماری ناشی از کمی ویتامین، (آنتی سکو بوتیک) و مدر.

.

.

نام گیاه : تره، بگل ، کُرات

جنس : ALLIUM
گونه : A.PORRUM
تیره : LILIACEAE

 

خواص آن :

درمان سوء هضم ، چاقی ، درد مفاصل نقرس ، تصلب شرایین، یبوست دائمی و دافع سنگ کلیه می باشد. در گرفتگی صدا نیز درمان بخش است همچنین در درمانِ گریپ ، سرفه، ورم گلو و نای نیز بکار می رود.

.

.

نام گیاه : حنظل، خیار تهلوک، هنداونه ابوجهل، خیار گرگو

تیره : CUCURBITEAE
جنس : CLTRULLUS
گونه : C.COLOCYNYHUS

.

.

خواص آن :

گیاهان دارویی و خواص آن ها : میوه ی این گیاه مسهل است. در مورد ضعف عمل روده و بیماری های کبدی و احتقان مغز به کار می رود، و نیز قاعده آور است. به گفته ی ابن سینا چنانچه آب هندوانه ی ابو جهل را گرفته با مقداری مساوی روغن زیتون مخلوط نموده بجوشانید، تا آبش تبخیر شود، روغن خیار تلخ به دست می آید که درمان کننده ی زگیل و مسکن درد مفاصل و رافع سنگینی گوش است. و جزو گیاهان دارویی منطقه گناوه میباشد.

.

.

نام گیاه : گوش بَرِه

تیره : سدابها RUTACEAE
جنس : TRIBULUS
گونه : T.TERRESTRIS

معرفی گیاه :

ساقه های خوابیده، برگ های پرکرک، دارای ۱۴ و ۱۲ برگچه ی درزا، گل زرد و متقابل با برگ، گیاهی بیابانی شبیه بوته ی هندوانه و خارهای سه پهلو به اندازه ی نخود دارد.

خواص آن :

معالجه مالیخولیا، وسواس، جذام ، خارش نو امراض سودایی، عقرب زدگی و رماتیسم.

.

.

نام گیاه : خر زهره

تیره : APOCYNACEAE
جنس : NERIUM
گونه : N.OLEANDER

خواص آن :

گیاهان دارویی و خواص آن ها : دارای اثر مدر، ضد اسکوربوت، تب بر، تصفیه کننده ی خون، تسکین دهنده ی تشنگی و استسقا، رافع التهاب های داخلی مانند التهاب دستگاه هضم و دستگاه دفع ادراری و سوزش لوله های مری و دهانه ی معده که در اثر ترش کردن غذا باشد، اثری فوق العاده دارد .
سرفه های مزمن که همراه اخلاط خونی باشد را معالجه می کند. رفع بی خوابی، خونریزی در فواصل دوران عادت ماهانه زنان را بهبود می بخشد. تب های صفراوی و میگرن را معالجه می کند و از خونریزی معده و ریه جلوگیری می کند. جزو گیاهان دارویی منطقه گناوه و جزو گیاهان دارویی جنوب کشور میباشد.

.

.

نآم گیاه : زیره

تیره : UMBBLLIFERME
جنس : CARUM
گونه : C.BUIBOCASYANUM

معرفی گیاه :

گیاهی علفی و یکساله دارای ساقه های سبز و برگ های بریده ی باریک و گل های سفید کوچک وریشه دار و باریک تخم هایش ریز و معطر است.

خواص آن :

مقوی معده، بادشکن و مدر است، برای رفع آب آوردن شکم، ناراحتی و سوزش ادرار، دفع خون منجمد در معده و مثانه، دفع سنگ مثانه کمک به زایمان و دفع جنین ، مفید است.

.

.

نام گیاه : سپستان

تیره : BORAGINACEAE
جنس : CORDYA
گونه : C.NRXA

معرفی گیاه:

گیاهی درختی دارای برگ های بیضوی شکل، بدون کرک ولی دمبرگ زیاد دارد و گل هایش دارای جام قیفی است، میوه اش سفت و به بزرگی یک گیلاس است.

خواص آن :

پوست این درخچه اثر قابض و ریشه ی آن اثر مسهلی دارد، میوه ی آن نرم کننده ی سینه می باشد.

.

.

نآم گیاه : شنبلیله ، سمبا

تیره : DADLLIONACEAE
گونه : TRIGONELLA
گونه : T.FOENUM – GRACCUM

خواص آن :

دانه ی آن نرم کننده و رافع تحریکات جلدی است. نیرو بخش است و ترمیم کننده ی قوای از دست رفته میباشد. از جوشانده ی دانه ی آن به صورت غرغره در ورم لوزه ها – درد گلو و به صورت تنقیه در التهاب و ورم معده و روده اسهال های ساده ، بواسیر، افتادگی RECTUM و ترک خوردن لب و نوک پستان زنان، استفاده می شود.

.

نام گیاه : کبر ، لگجی ، علف ، کور

تیره : CAPPARIDACEAE
جنس : CAPPAPIS
گونه : C.SPINOSA

معرفی گیاه :

گیاهان دارویی و خواص آن ها : گیاهی از تیره ی کبریان دارای شاخه های متعدد نوپوشیده از کرک به طول ۱ تا ۱/۵ متر ، برگ های آن ساده، فاقد دندانه برنگ سبز روشن ودوزائده خار مانند در محل اتصالِ دمبرگ به ساقه می باشد.
گل های آن درشت به رنگ سفید مایل به گلی و پس از شکفتن منظره ی بسیار زیبایی دارد، قسمت مورد استفاده ی این گیاه جوانه های مولد گل می باشد. ولی میوه ریشه و پوست آن نیز مصرف دارویی دارد. جزو گیاهان دارویی جنوب کشور میباشد.

خواص آن :

از پوست ریشه ی این گیاه در درمان بیماری کبد و طحال و همچنین به عنوان مدر و قابض، استفاده به عمل می آید. و به علاوه در درمان هیستری و حالات عصبی نافع است. همچنین مردم الجزیره از آن بعنوان رفع سیاتیک استفاده میکنند.

.

.

نآم گیاه : کاشنی، کاسنی، هندبا

تیره : COMPOSITAE
جنس : CICHORIUM
گونه : CINTYBUS

خواص آن :

کلیه ی قسمت های آن اثر مقّوی معده، مدر، تصفیه کننده ی خون، صفرا بر و تب بر دارد و از آن به عنوان اشتهاآور استفاده می شود. در درمان بیماری های کبد ( مانند زردی و قولنج کبدی و نارسایی کبد ) بیماری های کلیه ( مانند قولنج کلیوی وجود خون در ادرار کمی دفع ادرار ) ، بیماری های اعصاب ( هیستری ) و آب آوردن انساج بسیار موثر است و در پسر شدن جنین نیز سهم بسزایی دارد .

.

.

نام گیاه : گزگزوک ( گزنه )

تیره : CRTICACEAE
جنس : URTICA
گونه : V.DIOICA

معرفی گیاه :

گل های نر و ماده جدا و گاهی مخلوط با گل های نر ماده، کلاله ها به شکل قلم مو، چهار پرچم، برگ ها زبر و گرنده و دندانه دار و متقابل گیاه دارای موهای گزنده. جزو گیاهان دارویی جنوب کشور میباشد.

خواص آن :

گیاهان دارویی و خواص آن ها : تقویت اعمال هضم، ازدیاد ادرار ، رفع نزله، بند آوردن خون علاج بیماری خنده، رفع بیماری پوست، دانه ی آن مسهل و قاعده آور و ضد کرم است. در رفع اخلاط خونی و خون آمدن به کار گرفته شده است.

.

.

نام گیاه : گشنیز

تیره : چتریان UMBELLIFERAE
جنس : CORIANDROM
گونه : C.SATIVUM

معرفی :

گیاهی است به ارتفاع سی تا شصت سانتیمتر ، دارای ساقه ی راست و کم وبیش شیار دار با برگ های متمایز یکی در قاعده ی ساقه و منقسم به رشته های باریک و نخی شکل. گل هایش به رنگ سفید و یا صورتی و به صورت گل آذین چتر مرکب آرایش دارد، میوه ی دو فندقه است. جزو گیاهان دارویی جنوب کشور میباشد.

خواص آن :

خاصیت نیرو دهنده، هضم کننده غذا، خواب آور ، بادشکن، مدر ، ضد تشنج و بطور ملایم قاعده آور ، ضدصرع و ضد کرم و در درمان سینوزیت و دردهای عصبی و صورت و چشم و گوش و دندان به کار دارند و اثر شافی و حتمی دارد.

.

نام گیاه : مورد

تیره : MYRTACEAE
جنس : MYRTUS
گونه : M.COMNUNIS

معرفی گیاه :

گل های نرماده منظم، کاسه پنج قسمتی، پنجاه گلبرگ، پرچم آزاد بسیار که بر روی کاسه چسبیده است، یک خامه، میوه هسته ای است به رنگ سیاه، با دندانه های بسیار، درختچه ای است به ارتفاع یک تا سه متر که برگ های معطر آن همیشه سبز و پایا است گل های نسبتاً درشت زیبای آن به رنگ سفید. میوه ی آن بیضوی مدور به اندازه ی یک نخود به رنگ سیاه مایل به آبی و به ندرت سفید می باشد. پوست ساقه ی برجستگی هایی مورد، به نام « گال » دارد که مصرف درمانی دارد . قسمت مورد استفاده در مصرف پزشکی، برگ، میوه و برجستگی های گال موجود بر روی ساقه است . جزو گیاهان دارویی جنوب کشور میباشد.

خواص آن :

تقویت معده، رفع ورم روده و درمان اسهال و بواسیر، درمان بیماری های دستگاه تنفس از قبیل برنشیت ، سرفه ، آسم نزله ای، ضد عفونی کنندخ و ضد انگل و قابض.
از دیگر گیاهان منطقه که خاصیت خوراکی دارند جیکه ( سیر وحشی ) است که فقط در زمستان ( اوایل بهمن ) می روید و قیمت بسیار بالایی دارد.

 

خلاصه گیاهان دارویی

تیم تحقیقاتی مجله گناوه سایت به برسی گیاهان دارویی و خواص آن ها نظیر آویشن ، اسفرز ، تخم شربتی تره ، حنظل ، خاکشیر ( شفترک ) ، خرزهره( Zahreh xar ) ، خرفه ، خرما ، زیره ، سپستان سُداب ( خارخُسَک ) ، شبت ، شنبلیله ، کاسنی ، کتان ، گزنه ، گشنیز ، جیکه ، مورد و هِل پرداخته است. مطالب این مقاله بسیار دقیق و با تلاش فراوان جمع اوری شده است. تشکر از علی ایزد عزیز ناشر این مطالب. و تشکر از مجله گناوه سایت برای جمع بعندی مطالی گیاهان دارویی منطقه گناوه و همچنین گیاهان دارویی جنوب کشور.